Dijital Çağın Anahtarı: Yetkinlik Sahibi Olmak

Sizlere sunmak istediğim bu içerikte ‘Dijital Yetkinlik’ nedir ve neden önemli bir kavram haline geldi bunları anlatmaya çalışacağım. Hazırsanız başlayalım!

Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte günümüz dünyasında birçok farklı yeniliklere ayak uydurmaya başladığımız bir dönemdeyiz. Hatta bu yenilikleri, ayak uydurmaktan ziyade zorunlu olarak içselleştirip hayatımızın bir parçası haline getirmekteyiz. Eskiden teknoloji alanına dair bildiğimiz bir yetkinlik veyahut kabiliyet bizlere artı bir değer katmaktaydı. Örneğin bir işe alımda diğer insanlarla aranızda fark yaratacak olan bir program ya da uygulama bilgisine sahip olmanız size değer yaratırken artık günümüz iş dünyasında teknoloji ve dijital alandaki yetkinliğimiz bir ‘artı’ değer değil ‘zorunluluk’ içermektedir. Ayrıca vermiş olduğum bu örnekten ziyade dijital yetkinlik sadece bununla sınırlı kalmamaktadır. Artık hayatımızın her alanında teknoloji ve dijital araçlarla iç içeyiz. Eğitim, sosyal yaşam, kullandığımız sosyal medya ve bankacılık işlemleri… Bu durumdan ötürü yaşadığımız dünyada var olabilmek ve geri kalmamak adına dijital yetkinliklerimizi geliştirmeliyiz. 

Dijital Yetkinlik

Dijital yetkinlik aslında dijital teknolojileri anlayabilme, kullanma, geliştirme ve güvenli bir biçimde yönetme becerisi olarak tanımlanmaktadır. Hepimiz dijital bir çağda yaşıyoruz ve elimizdeki teknolojik araçları nasıl kullanacağımızı bilmeli ve güvenli bir şekilde kullanmalıyız. 

Dijital yetkinlik birçok alanı kapsamaktadır. Temel olarak sayabileceğimiz:

• Dijital Okuryazarlık
• Dijital iletişim becerileri
• Dijital İçerik Yaratma
• Güvenlik
• Problem Çözebilme

Bunlardan ilkiyle başlayacak olursam, internet kullanımının ve yapay zekâ araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte bir araştırma veyahut bilgi edinmek için artık bir ansiklopedi okuyan sayısı çok çok azdır. Peki internetteki her bilgi doğru mudur? Bunun cevabı tabii ki hayır. Doğru, yanlış, güncel veya güncel olmayan birçok bilgi mevcuttur. İnternette her türlü bilgiye ulaşmak mümkün iken her bilgiye güvenmemeliyiz. İşte dijital yetkinlik burada devreye girmektedir. Edindiğin her bilginin kaynağına dikkat etmeli, ilk edindiğin bilginin doğru olup olmadığını sorgulamalıyız. Mesela son zamanlarda ChatGPT çok yaygın bir şekilde kullanılmakta fakat bizlere ilettiği içerikler her zaman doğru olmamaktadır. Nasıl yönlendirirsek o şekilde geri dönüş sağlamakta olduğunu biliyorsak buradaki dijital yetkinliğimizi kullanarak hareket etmeliyiz. Sonuç olarak dijital okuryazarlığımızı geliştirmeliyiz.

Dijital iletişim becerilerinden kastettiğimiz noktalar arasında artık birileriyle iletişim kurarken mail veya mesaj gibi araçları kullanmaktayız. Birine bir mail atarken bile bunun bir kuralı bulunmaktadır. Buradaki yetkinliğe sahip olanlar bilir ki giriş yaparken merhaba, selamlar gibi ifadeler kullanılması, metnin kısa ve öz, açıklayıcı nitelikte olması, metnin konu kısmının büyük harflerle yazılmaması gibi pek çok kuralı yani bir diğer ifadeyle uygunluk biçimi bulunmaktadır. Bunlara dikkat ederek iletişime geçiyor olmak dijital iletişim yetkinliğimizin var olduğunun bir göstergesidir. Daha düzgün ve anlaşılabilir nitelikte bir iletişim için buradaki yetkinliğimizi geliştirmeye özen göstermeliyiz.

Dijital İçerik Yaratma

Hepimiz sosyal medya kullanan ve buralarda içerik paylaşan bireyleriz. Buradaki beceri ve yetkinliğimiz içerik yaratabilme sanatımızı ortaya koymaktadır. Mesela herkes video çekebilme, vlog yayınlayabilme ya da ekran karşısında konuşabilme yetkinliğine sahip değildir. Bu alanda kendini yetkinleştiren bireyler bir adım öne geçebilmektedir. Örneğin start-up bir firmanız var ve sosyal medyada içerikler paylaşarak firmanızı büyütmek istiyorsunuz. İşte burada dijital içerik yaratabilme yetkinliğiniz ne kadar iyiyse paylaştığınız gönderiler, videolar ve içeriklerinizin insanlar tarafından beğenilerek tanınmanıza öncülük eder ve bu da firmanızın büyümesine olanak sağlar. Sosyal medya mecralarında dijital içerik yaratabilme yetkinliği aslında önemli bir unsurdur.

Güvenlik nedir, neden yetkinlik adı altında yer almaktadır? “Hepimiz dijital bir markayız.” Burada şunu anlatmak istemekteyim: Hepimizin kullanmış olduğu birçok sosyal medya hesabı bulunmaktadır. Burada yarattığımız dijital kimliklerle tanınmaktayız. Oluşturduğumuz kimliğimizden ve verilerinden bizler sorumluyuz. Mesela banka hesabınızın mobil uygulama şifresini bir başkası bilmemeli ya da açmış olduğunuz sosyal medya hesaplarınızın kullanıcı adı ve şifresi kolay tahmin edilebilir olmaması gerekir. Dijital alanda var olan bütün kimliklerinizi koruma altına almalıyız. Buradaki yetkinliğimiz belki de dijital alandaki en büyük unsurumuz niteliğindedir.

Problem Çözebilme

Teknolojiyle bir bütün olarak yaşadığımız için ve artık her şeyi internet vasıtasıyla yaptığımızdan dolayı karşımızda muhatap olduğumuz kişileri kimi zaman tanıyamamaktayız. Bunu şu şekilde açıklayabilirim: Örneğin bir alışveriş yapmak istiyorsunuz ve bunu fiziki ortamdan ziyade sanal ortamda bir alışveriş sitesinden yapmış olabilirsiniz. Herhangi bir iade, değişim ve iptal durumunda karşınızda bir muhatap göremezsiniz fakat kullandığınız sitenin bir problem çözebilme yetkinliği var ise sizinle kolay bir şekilde bu adımları uygular ve işleminizi gerçekleştirmenizi sağlar. Burada karşılıklı bir dijital yetkinlik bulunur. Alışveriş sitesini kuran kişinin siteyi güzel bir şekilde kurması, kurulan sitenin sorulara ve problemlere karşı yetkinliğe sahip olması; siteden alışveriş yapan kişinin ise siteyi kullanabilme ve oluşan problemleri kendi başına çözebilme yetkinliğini içerir. 

Sizlere anlatmaya çalıştığım dijital yetkinlik gerçekten de çok önemli bir kavram niteliğindedir. Hepimiz teknolojiyi tüketen ve buradan fayda sağlayan bireyleriz. Fakat sadece tüketen değil buradan elde ettiğimiz verileri dönüştürebilen ve yöneten bireyler olmamız gerekiyor. Teknolojinin ilerlemesini sağlayanlar bizleriz, bizler dijital alanda ne kadar güçlü ve etkin olursak teknolojide bizimle birlikte ilerlemeye devam edecektir. Dijital yetkinlik, elimizde olan teknolojiyi akıllıca, güvenli ve etik bir şekilde kullanabilmemizden geçmektedir. Hepimiz bilgi çağında yaşamaktayız. Bilgiye nasıl ulaşacağımızı, ulaştığımız bilginin ne kadarının güvenilir olduğunu ve onu nasıl kullanacağımızı bilmemiz gerekmektedir ve bu çağda başarılı olanlar, bilgiye sahip olan değil onu doğru kullanabilenlerdir. 

Peki sen dijital dünyada ne kadar yetkinsin? Almış olduğum eğitimlerden yola çıkarak hazırladığım bu içerik için başta Shell Türkiye ve Bilim Virüsü ekibine ve bu konuda bizlere oldukça faydalı bilgiler sunan eğitmenimiz Gamze Nurluoğlu’na teşekkürlerimi sunmaktayım. 

Süreyya Lemsi - İstanbul Medeniyet Üniversitesi İktisat Öğrencisi